Merkez Bankası’nın Sahibi Kim? Merkez Bankası Kimin?

Merkez Bankası’nın Sahibi Kim? Merkez bankası kimin, merkez bankası kime ait. Ülkemizde para piyasalarını dengeleyecek kadar güçlü bir konumda yer alan Merkez Bankası hakkında en fazla merak edilen konu Merkez Bankası’nın sahibi kim? Merkez Bankası kime ait? sorularıdır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) bir anonim şirket şeklinde 250.000 adet hisseye sahiptir. Merkez Bankasının sermayesi 25.000 TL ve her bir hissenin değeri ise 10 Kuruş olarak belirlenmiştir. Merkez Bankasında 4 farklı hisse grubu bulunmaktadır. Bu hisseler A, B, C ve D grubu hisselerdir. Merkez Bankası kimin diyenler için bu hisselerin sahipleri şöyledir:

• A Sınıfı hisse senetleri Hazineye,
• B Sınıfı hisseler Türkiye’de faaliyet milli bankalara,
• C Sınıfı hisseler (15.000 hisseyi geçmemek koşuluyla) imtiyazlı şirketler ve diğer bankalara,
• D Sınıfı hisseler Türk ticaret müesseseleri, Türk vatandaşlığına haiz Gerçek ve Tüzel kişiler

Şeklinde bir dağılıma sahiptir. Bu durumda Merkez Bankasının sahibi kim sorusunun cevabı bu hissedarlar olarak tanımlanmaktadır.

Merkez Bankası Kimin?

Merkez Bankası hakkında merak edilen diğer bir husus da Merkez Bankasını kim kurdu şeklindedir. Merkez Bankası 1863 yılında Osmanlı parasını basmaya başlayan İngiliz sermayeli Ottoman Bank’ın Bank-ı Osmani-i Şahane (Osmanlı Bankası) adını almasıyla Osmanlı Devleti’nin milli bankası olmuştur.

Cumhuriyetin ilanından sonra 30 Haziran 1930’de yürürlüğe giren kanunla Merkez Bankası tamamen yerli bir şekilde kurulmuştur. Merkez Bankası anonim şirket olarak kurulmuş olsa da diğer anonim şirketlerden farklı bir yapıya sahiptir. Merkez Bankası’nın 25.000 TL olan sermayesi tamamen sembolik bir tutar olarak belirlenmiştir. Merkez Bankası’nın diğer anonim şirketler gibi kâr yapma amacı yoktur.

Merkez Bankası’nın Görevleri Nelerdir?

Merkez Bankasını kim kurdu sorusunun cevabı devlet ve düzenlenen kanunlarla kuruldu şeklindedir. Merkez Bankası’nın kuruluşunda belirlenen görevleri ise ülkede fiyat istikrarını sağlayacak tedbirleri almak şeklindedir.

Merkez Bankası para basma, ödeme sistemlerini belirleme, döviz kurlarını ayarlama ve finansal istikrarı sağlamak şeklinde tanımlanmıştır. Merkez Bankası bu finansal kararları alırken bağımsız olarak karar verme yetkisine sahiptir.

Bankaların faiz oranlarını Merkez Bankası tarafından oluşturulan kurullar belirlemektedir. Merkez Bankası kime ait ve ne kadar kâr eder sorusuna hissedarlar ve Merkez Bankasının kâr amacı yoktur hissedarlara da kâr payı dağıtımı yapmaz şeklinde yanıtlamak uygundur.

Merkez Bankası Hisselerinin Dağılımı Nedir?

Merkez Bankası kimin veya Merkez Bankasının sahibi kim sorusunda belirtilen dört sınıf hissenin dağılım oranları 2019 yılı sonu itibariyle şöyledir;

• Hazineye ait (A sınıfı hisse) %55,12
• Milli Bankalara ait (B sınıfı hisse) %25,74
• İmtiyazlı şirket ve diğer bankalar (C sınıfı hisse) %0,02
• Türk Ticaret müesseseleri ve Türk Vatandaşlığına haiz Tüzel ve Gerçek kişilere (C sınıfı hisse) %19,12

Şeklinde hisselerin dağılımı bulunmaktadır. Merkez Bankası bir ülkenin en değerli kurumlarından birisi olarak ülkenin finansal konularında bağımsız bir şekilde karar alarak uygulayabilen kurumudur. Ya da öyle olması kanunen zorunlu kılınmıştır.

Merkez Bankasında Bulunan Kurullar

Merkez Bankası kime ait diye merak edenler için bankanın yetkili organları şöyledir. Merkez Bankası’nda farklı konularda karar almaya yetkili organlar Genel Kurul, Başkan, Banka Meclisi, Para Politikası Kurulu, Denetleme Kurulu ve Yönetim Komitesi olarak altı gruba ayrılmaktadır.

Merkez Bankası piyasa koşullarına göre ülkenin finansal istikrarını sağlamak üzere piyasadan para toplamak için faizleri yükseltebilir veya fazla paranın piyasaya sürülmesi için faizleri düşürme yetkisini bağımsız bir şekilde kullanabilir. Merkez Bankası’nda bulunan her bir kurul, komite ve meclisin farklı görevleri bulunsa da alınan kararlarda ve başkan seçiminde etkileri bulunmaktadır.